Laatst had ik weer zo’n interessant moment: een uitnodiging om te spreken bij een HBO-instelling over de impact van ChatGPT op hun onderwijs. Deze uitnodigingen stapelen zich de laatste tijd op, ik vind het mooi om te doen en kom graag, ik word er zelf ook elke keer veel wijzer van. De groei in de uitnodigingen geeft de toenemende nieuwsgierigheid en vooral ook de zorgen over deze technologische ontwikkeling voor ons onderwijs onderstreept.

Het gesprek gaat vaak ongeveer zo: ik geef een typische Wiemer presentatie over de mogelijkheden, voordelen, maar ook de beperkingen en uitdagingen van ChatGPT binnen de educatieve HBO-context. Na afloop ontstaat er een levendige discussie waarbij ik dan vaak zie dat veel docenten een sterke mening hebben over deze technologie, ondanks dat ze er vaak nauwelijks of zelfs helemaal niet mee hebben gewerkt en al helemaal niet in de context van hun eigen vakgebied.

Het openingsbod van de daaropvolgende discussie gaat dan meestal ook zo: interessante presentatie! Ik moet echter zeggen dat ik vanuit mijn vakgebied – dat enorm specifiek is – de impact van ChatGPT niet echt merk of zie of verwacht. Mijn vak vereist een diepgaande kennis en een hands-on aanpak die ik niet door een tool zoals ChatGPT kan worden gerepliceerd. Ik begrijp de algemene trend en nieuwsgierigheid rondom deze technologie in het onderwijs, maar ik vraag me af of het wel relevant is voor mijn vakgebied. Misschien werkt het goed voor algemene of brede onderwerpen, maar ik ben sceptisch over de toepasbaarheid in mijn zeer specifieke veld.

Het is volstrekt begrijpelijk dat technologische ontwikkelingen, vooral zulke revoluties als ChatGPT, vragen en zorgen oproepen. Maar wat ik wil benadrukken, is het belang van daadwerkelijke ervaring met de tool voordat er een oordeel wordt gevormd. In plaats van het vormen van een mening vanuit keynotes, verhalen of artikelen, zou ik docenten willen aanmoedigen om zelf met ChatGPT te experimenteren. Kijk hoe het in uw specifieke onderwijscontext kan passen, ontdek de voordelen én de beperkingen, en neem dat mee in de bredere discussie over de toekomst van onderwijs en technologie. Want alleen door hands-on ervaring kunnen we een evenwichtig en geïnformeerd gesprek voeren over de plek van ChatGPT in ons onderwijs.

 

Daarom ben ik blij als ik na de presentatie wordt uitgenodigd om een vervolg hands-on workshop te doen om echt het effect van ChatGPT op toetsing te bekijken en vooral te ervaren. Ik heb onlangs voor meerdere HBO-opleidingen een experiment uitgevoerd waarbij ik ChatGPT de toets vragen liet beantwoorden, van jaar 1 tot jaar 4, voor IT, Business, Datascience, Healthcare, Psychologie, Marketing, Supply Chain management, Finance etc: across the board. Verbazingwekkend genoeg waren de antwoorden van het model bijna altijd correct, vaak dicht bij de 100%. Elke vakdocent is meer dan verbaasd en krijgt een zeer zorgelijk blik in de ogen. Dit roept een belangrijke en acute vraag op bij docenten die het experiment durven aangaan: als een machine met gemak onze toetsen kan doorstaan, wat zegt dat dan over de waarde van deze toetsen? En als het eindresultaat van een toets niet zo veel meer bewijst, hoe kunnen we dan nog zinvol toetsen in het HBO-onderwijs?

 

Er is daarmee een nieuwe benadering van toetsing nodig. Een benadering die we nog in dit schooljaar 23-24 moeten uitvinden met elkaar. Wat elementen van die nieuwe toetsing kunnen zijn:

 

  1. Diepgaand begrip vs. feitenkennis: Als ChatGPT al onze feitelijke vragen kan beantwoorden, moeten we ons misschien meer richten op het testen van het diepgaand begrip van studenten, hun analytische vaardigheden en hun vermogen om kennis toe te passen in nieuwe en onbekende situaties.
  2. Praktische toepassing: Wellicht moeten we meer gewicht geven aan projecten, presentaties en andere vormen van beoordeling die de praktische toepassing van kennis in een real-world context benadrukken.
  3. Soft skills: In een tijdperk waarin machines veel van het ‘heavy lifting’ op het gebied van feitenkennis kunnen doen, wordt het steeds belangrijker dat studenten vaardigheden ontwikkelen zoals communicatie, samenwerking, kritisch denken en creativiteit. Deze vaardigheden zijn niet eenvoudigweg te meten met traditionele toetsmethoden.
  4. Reflectie en zelfbewustzijn: In plaats van alleen te focussen op wat studenten weten, kunnen we ook beoordelen hoe goed ze hun eigen leerproces begrijpen, hoe ze feedback integreren en hoe ze hun eigen voortgang en uitdagingen zien. 
  5. Proces in plaats van resultaat: Als het eindresultaat niets meer zegt over wat de student heeft geleerd, snapt, doet, kan dan moet we nog meer het leerproces laten vastleggen en gaan beoordelen. De student laat bijvoorbeeld de prompts zien, en legt uit het waarom van de flow van de prompts uit waarmee ze tot een goed resultaat zijn gekomen.

 

In essentie dwingt de opkomst ChatGPT ons om fundamenteel na te denken over wat het betekent om ‘bekwaam’ te zijn in een bepaald vakgebied. Misschien is het tijd dat we het idee van toetsing uitbreiden van het eenvoudigweg meten van kennis naar het evalueren van een combinatie van vaardigheden, begrip en karakter die in de 21e eeuw van cruciaal belang zijn. Ervaar ChatGPT hands-on, pas het daarna toe voor jouw vakgebied, laat je toetsen maken en verzamel de resultaten. Definieer beleid op instituut niveau en betrek examencommissie. Betrek de RVB. En pas je toetsing aan in dit schooljaar. Dit is urgent.